روش انتقال و پیشگیری 19 بیماری عفونی گربه

گربه‌ها، موجودات دوست‌داشتنی و مستقلی هستند که به بخشی از خانواده‌های ما تبدیل شده‌اند. اما مانند هر موجود زنده‌ی دیگری، گربه‌ها نیز مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلفی هستند. برخی از این بیماری‌ها، به ویژه عفونت‌ها، می‌توانند برای سلامتی گربه بسیار خطرناک باشند و حتی در صورت عدم درمان به موقع، منجر به مرگ حیوان شوند. این مقاله به بررسی 7 عفونت خطرناک گربه، روش‌های انتقال، علائم، درمان و پیشگیری از آنها می‌پردازد.

1. پن لکوپنی گربه (Feline Panleukopenia)

• 🌐روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با گربه‌های آلوده، مدفوع، استفراغ و سایر ترشحات بدن آنها، همچنین از طریق اشیاء آلوده مانند ظروف غذا، لباس و بستر.
• 🌐علائم: تب بالا، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، استفراغ، اسهال (گاهی اوقات خونی)، کم‌آبی بدن و کاهش گلبول‌های سفید خون (لکوپنی).
• 🌐درمان: درمان حمایتی شامل مایع‌درمانی، داروهای ضد استفراغ و آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویه. انتقال خون در موارد شدید ممکن است ضروری باشد.
• 🌐پیشگیری: واکسیناسیون منظم مهمترین راه پیشگیری است. جلوگیری از تماس گربه با گربه‌های آلوده و ضدعفونی کردن محیط نیز ضروری است.

پن لکوپنی که به دیستمپر گربه نیز معروف است، یک بیماری ویروسی بسیار مسری و خطرناک است که به ویژه در گربه‌های جوان و واکسینه نشده شایع است. این ویروس به سرعت تکثیر شده و سلول‌های در حال تقسیم، مانند سلول‌های مغز استخوان و دستگاه گوارش را هدف قرار می‌دهد.

2. عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (Upper Respiratory Infection – URI)

• 🌐روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با گربه‌های آلوده، عطسه و سرفه آنها، همچنین از طریق اشیاء آلوده مانند ظروف غذا.
• 🌐علائم: عطسه، سرفه، آبریزش بینی و چشم، تب، بی‌حالی، بی‌اشتهایی و زخم‌های دهانی (به ویژه در عفونت‌های کلسی ویروس).
• 🌐درمان: درمان حمایتی شامل تمیز کردن ترشحات بینی و چشم، داروهای ضد ویروسی (در موارد شدید هرپس ویروس)، آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت وجود عفونت باکتریایی ثانویه) و داروهای تب‌بر.
• 🌐پیشگیری: واکسیناسیون منظم و جلوگیری از تماس گربه با گربه‌های آلوده. تقویت سیستم ایمنی گربه با تغذیه مناسب نیز مهم است.

این عفونت معمولاً توسط ویروس‌ها (مانند هرپس ویروس گربه و کلسی ویروس گربه) یا باکتری‌ها ایجاد می‌شود و باعث ایجاد علائم تنفسی در گربه‌ها می‌شود.

3. ویروس نقص ایمنی گربه (FIV)

• 🌐روش انتقال: عمدتاً از طریق گاز گرفتگی و درگیری‌های خشن بین گربه‌ها منتقل می‌شود. انتقال از مادر به بچه گربه نیز ممکن است.
• 🌐علائم: در مراحل اولیه ممکن است علائم خاصی وجود نداشته باشد. با پیشرفت بیماری، علائمی مانند تب، بی‌حالی، تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن، عفونت‌های مزمن (دهانی، پوستی، تنفسی) و مشکلات عصبی ظاهر می‌شوند.
• 🌐درمان: درمان قطعی برای FIV وجود ندارد. درمان حمایتی شامل مدیریت عفونت‌های ثانویه، تقویت سیستم ایمنی و تغذیه مناسب است.
• 🌐پیشگیری: جلوگیری از درگیری گربه‌ها، نگهداری گربه در محیط داخلی و آزمایش منظم گربه‌ها برای FIV.

FIV یک ویروس کند تکثیر است که سیستم ایمنی گربه را تضعیف می‌کند و آن را در برابر سایر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌سازد.

4. ویروس لوسمی گربه (FeLV)

• 🌐روش انتقال: از طریق بزاق، ترشحات بینی، ادرار، مدفوع و شیر گربه‌های آلوده منتقل می‌شود. گربه‌ها می‌توانند از طریق لیسیدن، اشتراک ظروف غذا و آب، و تمیز کردن یکدیگر شوند.
• 🌐علائم: علائم متعددی دارد و بستگی به این دارد که ویروس کدام سلولها را بیشتر درگیر کند. از علائم میتوان به کم خونی، بی حالی، بی اشتهایی، بزرگ شدن غدد لنفاوی، عفونتهای دهانی و پوستی مکرر، مشکلات تنفسی، مشکلات عصبی و افزایش حساسیت به سایر بیماری ها اشاره کرد.
• 🌐درمان: درمان قطعی برای FeLV وجود ندارد. درمان حمایتی شامل مدیریت عفونت‌های ثانویه، شیمی‌درمانی (در صورت ابتلا به لوسمی) و انتقال خون (در صورت کم خونی شدید) است.
• 🌐پیشگیری: واکسیناسیون منظم و جلوگیری از تماس گربه با گربه‌های آلوده. آزمایش منظم گربه‌ها برای FeLV و جداسازی گربه‌های آلوده از گربه‌های سالم.

FeLV یک ویروس سرطان‌زا است که سیستم ایمنی گربه را تضعیف می‌کند و خطر ابتلا به سرطان خون (لوسمی) و سایر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

5. پریتو نیت عفونی گربه سانان (FIP)

• 🌐روش انتقال: ویروس کرونا گربه به طور گسترده در بین گربه‌ها شایع است و از طریق مدفوع منتقل می‌شود. جهش این ویروس و تبدیل آن به FIP هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود که عوامل ژنتیکی و سیستم ایمنی ضعیف نقش دارند.
• 🌐علائم:
  • 🌐شکل مرطوب (Effusive): تجمع مایع در شکم و قفسه سینه، تنگی نفس، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، تب.
  • 🌐شکل خشک (Non-Effusive): تب، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، مشکلات عصبی (تشنج، عدم تعادل)، مشکلات چشمی (یووئیت).
• 🌐درمان: قبلاً درمان قطعی برای FIP وجود نداشت. اما داروهای جدیدی در دست تحقیق و توسعه هستند که نتایج امیدوارکننده‌ای در درمان این بیماری نشان داده‌اند. درمان حمایتی شامل داروهای ضد التهاب، داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی و در صورت لزوم، تخلیه مایع از شکم و قفسه سینه.
• 🌐پیشگیری: جلوگیری از استرس در گربه‌ها، تغذیه مناسب، واکسیناسیون (اگرچه واکسن FIP کاملاً موثر نیست) و بهداشت مناسب محیط زندگی گربه.

FIP یک بیماری پیچیده و اغلب کشنده است که توسط یک جهش یافته از ویروس کرونا گربه (Feline Coronavirus) ایجاد می‌شود. این ویروس در دو شکل “خشک” و “مرطوب” بروز می‌کند.

6. توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)

• 🌐روش انتقال: گربه‌ها معمولاً از طریق خوردن گوشت خام یا نیمه‌پخته آلوده به کیست‌های انگل، یا از طریق خوردن مدفوع گربه‌های آلوده می‌شوند. انسان‌ها نیز می‌توانند از طریق خوردن گوشت خام یا نیمه‌پخته آلوده، تماس با خاک آلوده به مدفوع گربه، یا مصرف آب آلوده شوند.
• 🌐علائم: بسیاری از گربه‌های آلوده هیچ علامتی نشان نمی‌دهند. در صورت بروز علائم، ممکن است شامل تب، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، تورم غدد لنفاوی، مشکلات تنفسی، مشکلات عصبی و مشکلات چشمی باشد.
• 🌐درمان: داروی پریمتامین و سولفادیازین داروهای رایج برای درمان توکسوپلاسموز هستند. در صورت وجود علائم بالینی، درمان ضروری است.
• 🌐پیشگیری: پختن کامل گوشت قبل از مصرف، شستن دست‌ها بعد از تماس با خاک، و جلوگیری از خوردن گوشت خام یا نیمه‌پخته توسط گربه‌ها. زنان باردار باید از تماس با مدفوع گربه خودداری کنند.

توکسوپلاسموز یک عفونت انگلی است که توسط انگل تک‌یاخته‌ای به نام Toxoplasma gondii ایجاد می‌شود. این انگل می‌تواند بسیاری از حیوانات، از جمله گربه‌ها و انسان‌ها را آلوده کند.

7. کرم حلقوی (Ringworm)

• 🌐روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده، انسان‌های آلوده، یا اشیاء آلوده مانند شانه، برس، تخت خواب حیوانات، و مبلمان.
• 🌐علائم: ضایعات پوستی گرد و قرمز، ریزش مو (معمولاً به صورت حلقه‌ای)، خارش و التهاب.
• 🌐درمان: داروهای ضد قارچ موضعی (مانند کرم‌ها و پمادها) و داروهای ضد قارچ خوراکی.
• 🌐پیشگیری: بهداشت مناسب محیط زندگی گربه، شستشوی مرتب دست‌ها، و جلوگیری از تماس گربه با حیوانات آلوده.

کرم حلقوی یک عفونت قارچی پوست، مو و ناخن است که در گربه‌ها و انسان‌ها شایع است. با وجود نامش، این بیماری توسط کرم ایجاد نمی‌شود، بلکه توسط قارچ ایجاد می‌شود. آگاهی از این عفونت‌های خطرناک و اقدامات پیشگیرانه، نقش مهمی در حفظ سلامت و طول عمر گربه شما دارد. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی در گربه خود، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.

1. بیماری پن‌لکوپنی گربه‌ها (Feline Panleukopenia)

پن‌لکوپنی، که به عنوان دیستمپر گربه‌ها نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی بسیار مسری و اغلب کشنده است که باعث کاهش شدید گلبول‌های سفید خون می‌شود. روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با گربه‌های آلوده، مدفوع، استفراغ، یا محیط آلوده منتقل می‌شود. این ویروس بسیار مقاوم است و می‌تواند برای ماه‌ها در محیط زنده بماند. علائم: تب، بی‌اشتهایی، استفراغ، اسهال (اغلب خونی)، بی‌حالی شدید و کم‌آبی بدن. درمان: درمان عمدتاً حمایتی است و شامل مایع‌درمانی، تغذیه اجباری و داروهای ضد تهوع و آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویه می‌شود. پیشگیری: واکسیناسیون به موقع و کامل، رعایت بهداشت و ضدعفونی محیط. نکته: بچه گربه‌ها به شدت مستعد این بیماری هستند و در صورت ابتلا، شانس بقای کمتری دارند.

2. رینوتراکئیت گربه‌ها (Feline Viral Rhinotracheitis)

رینوتراکئیت یک بیماری ویروسی تنفسی فوقانی است که توسط ویروس هرپس گربه‌ها (FHV-1) ایجاد می‌شود. روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با ترشحات چشم، بینی و دهان گربه‌های آلوده و همچنین از طریق ظروف غذا و آب آلوده منتقل می‌شود. علائم: عطسه، سرفه، آبریزش بینی و چشم، تب، بی‌اشتهایی و در موارد شدید زخم قرنیه. درمان: درمان شامل داروهای ضد ویروسی (مانند L-lysine)، آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویه، قطره‌های چشمی و مراقبت‌های حمایتی. پیشگیری: واکسیناسیون، جلوگیری از استرس و فراهم کردن محیطی تمیز و بهداشتی. نکته: ویروس هرپس گربه‌ها می‌تواند به صورت نهفته در بدن گربه باقی بماند و در مواقع استرس دوباره فعال شود.

3. کلیسی ویروس گربه‌ها (Feline Calicivirus)

کلیسی ویروس گربه‌ها یکی دیگر از عوامل اصلی بیماری‌های تنفسی فوقانی در گربه‌ها است. روش انتقال: مشابه رینوتراکئیت، از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده و محیط آلوده منتقل می‌شود. علائم: عطسه، سرفه، آبریزش بینی و چشم، زخم در دهان و روی زبان، تب و لنگش. درمان: درمان شامل مراقبت‌های حمایتی، مایع‌درمانی، تغذیه اجباری و داروهای ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت‌های ثانویه. پیشگیری: واکسیناسیون، رعایت بهداشت و قرنطینه گربه‌های بیمار. نکته: سویه‌های مختلفی از کلیسی ویروس وجود دارد و برخی از آنها می‌توانند بسیار خطرناک باشند.

4. ویروس نقص ایمنی گربه‌ها (FIV)

ویروس نقص ایمنی گربه‌ها (FIV) مشابه HIV در انسان است و سیستم ایمنی گربه را تضعیف می‌کند. روش انتقال: عمدتاً از طریق گازگرفتگی و خراشیدگی گربه‌های آلوده به گربه‌های سالم منتقل می‌شود. انتقال از طریق جفت (از مادر به بچه) نیز ممکن است. علائم: علائم متنوع هستند و می‌توانند شامل تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بی‌اشتهایی، التهاب لثه، اسهال مزمن و عفونت‌های فرصت‌طلب باشند. درمان: درمان مشخصی برای از بین بردن ویروس FIV وجود ندارد. درمان شامل مدیریت علائم، پیشگیری و درمان عفونت‌های ثانویه و تغذیه مناسب است. پیشگیری: جلوگیری از درگیری گربه‌ها، عقیم کردن گربه‌ها و آزمایش FIV قبل از معرفی گربه جدید به خانه. نکته: گربه‌های مبتلا به FIV می‌توانند با مراقبت مناسب سال‌ها زندگی کنند.

5. ویروس لوسمی گربه‌ها (FeLV)

علائم: علائم شامل کم‌خونی، سرکوب سیستم ایمنی، افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، تومورها، بی‌اشتهایی و کاهش وزن هستند. درمان: درمان قطعی برای FeLV وجود ندارد. درمان شامل مدیریت علائم، پیشگیری و درمان عفونت‌های ثانویه و شیمی‌درمانی در صورت بروز سرطان است. پیشگیری: واکسیناسیون، جلوگیری از تماس با گربه‌های آلوده و آزمایش FeLV قبل از معرفی گربه جدید به خانه. نکته: گربه‌های مبتلا به FeLV معمولاً طول عمر کوتاه‌تری دارند.

6. عفونت قارچی (Ringworm)

عفونت قارچی یک بیماری پوستی است که توسط قارچ‌های درماتوفیت ایجاد می‌شود و می‌تواند به انسان نیز منتقل شود. روش انتقال: از طریق تماس مستقیم با حیوان آلوده یا اشیاء آلوده مانند برس‌ها، لباس‌ها و ملافه‌ها منتقل می‌شود. علائم: ریزش مو به صورت دایره‌ای، قرمزی، خارش و پوسته‌پوسته شدن پوست. درمان: داروهای ضد قارچ موضعی (مانند کرم‌ها و شامپوها) و در موارد شدید داروهای ضد قارچ خوراکی. پیشگیری: رعایت بهداشت، شستشوی دست‌ها پس از تماس با حیوانات، و معاینه منظم گربه‌ها. نکته: عفونت قارچی می‌تواند بسیار مسری باشد و نیاز به درمان دقیق و کامل دارد.

7. توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)

توکسوپلاسموز یک بیماری انگلی است که توسط انگل توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود و می‌تواند به انسان نیز منتقل شود، به ویژه برای زنان باردار خطرناک است.روش انتقال: از طریق مصرف گوشت خام یا نیم‌پز آلوده و تماس با مدفوع گربه‌های آلوده که تخم‌های انگل را دفع می‌کنند منتقل می‌شود.علائم: در گربه‌ها معمولاً علائم بالینی دیده نمی‌شود.در انسان‌ها ممکن است علائمی شبیه به سرماخوردگی، خستگی و درد عضلانی ایجاد شود.برای زنان باردار، می‌تواند باعث آسیب به جنین شود.درمان: در گربه‌ها معمولاً نیازی به درمان نیست، مگر اینکه علائم بالینی وجود داشته باشد.

در انسان‌ها از داروهای ضد انگل استفاده می‌شود.

پیشگیری: پخت کامل گوشت، شستشوی دست‌ها پس از تماس با گوشت خام و مدفوع گربه، و جلوگیری از شکار کردن گربه‌ها.نکته: گربه‌ها معمولاً فقط یک بار در طول زندگی خود تخم‌های انگل را دفع می‌کنند.